دستورالعمل نحوه تشکیل و فعالیت مراکز مشاوره خانواده
در اجرای مواد ۲۳، ۲۴، ۳۲، ۳۳، ۳۵، ۳۹ و ۴۷ آئین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۳/۱۱/۲۷، «دستورالعمل نحوه تشکیل و فعالیت مراکز مشاوره خانواده» به شرح مواد آتی است:
فصل اول: کلیات
ماده ۱. تعاریف:
اصطلاحاتی که در این دستورالعمل به کار رفته است به شرح زیر تعریف می شوند:
الف. قانون: قانون حمایت خانواده، مصوب ۹۱/۱۲/۱ مجلس شورای اسلامی؛
ب. آیین نامه: آیین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده، مصوب ۱۳۹۳/۱۱/۲۷ رییس قوه قضاییه؛
پ. دستورالعمل: دستورالعمل نحوه تشکیل و فعالیت مراکز مشاوره خانواده؛
ت. واحد مشاوره: واحد مشاوره خانواده استان، موضوع ماده ۳۳ آیین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۳/۱۱/۲۷؛
ث. مرکز یا مراکز مشاوره: مرکز یا مراکز مشاوره خانواده موضوع ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده و ماده ۳۰ آیین نامه؛
ج. معاونت اجتماعی: معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه؛
چ. معاون یا معاونت اجتماعی استان: معاون یا معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استانها؛
ح. شورای مشورتی: شورای مشورتی سیاست گذاری، به شرح ماده ۲ دستورالعمل؛
خ. شورای مشورتی استان: شورای مشورتی استان به شرح ماده ۶ دستورالعمل؛
د. مرکز امور مشاوران: مرکز امور مشاوران، وکلا و کارشناسان رسمی قوه قضاییه؛
ذ. هیات تعیین صلاحیت: هیات تعیین صلاحیت مرکز امور مشاوران؛
ر. مشاور خانواده: مشاور خانواده موضوع تبصره ۱ ماده ۳۳ دستورالعمل؛
ز. اداره مشاوره: موضوع ماده ۳ دستورالعمل.
ماده ۲. مرکز امور مشاوران می تواند برای سیاست گذاری، و برنامه ریزی در امور مختلف مشاوره خانواده، موضوع قانون و آیین نامه، شورای مشورتی سیاست گذاری با عضویت نهادها و سازمانهای مسئول و صاحب نظران حوزه خانواده و مشاوره را با ترکیب زیر تشکیل دهد:
الف. رئیس مرکز به عنوان رئیس شورا؛
ب. مدیرکل پیشگیری‌های فرهنگی و اجتماعی معاونت اجتماعی (دبیر)؛
پ. نماینده تام الاختیار مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه؛
ت. رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران؛
ث. دو نفراز قضات زن و مرد عالی رتبه و با تجربه در امور خانواده با معرفی رئیس مرکز امور مشاوران؛
ج. معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور؛
چ – رئیس پیشگیری سازمان بهزیستی کشور؛
ح. یک نفر متخصص امور حوزوی و فقهی با معرفی رئیس مرکز امور مشاوران.
تبصره ۱. شورای مشورتی دارای دبیرخانه ای است که رییس آن توسط مرکز امور مشاوران تعیین و در محل مرکز امور مشاوران تشکیل می گردد و به تعداد لازم کارمند خواهد داشت.
تبصره ۲. شورای مشورتی می تواند حسب مورد از سایر افراد صاحب نظر در امور مرتبط با خانوده دعوت کند.
ماده ۳. جهت اجرای مفاد آئین نامه و دستورالعمل، اداره مشاوره خانواده با ترکیب رئیس، ۳ کارشناس در حوزه های مختلف و به تعداد لازم کارمند در مرکز امور مشاوران تشکیل می گردد.
تبصره. وظایف و مسئولیتهای مرکز امور مشاوران در دستورالعمل از طریق اداره مشاوره اعمال خواهد شد.
ماده ۴. رئیس کل دادگستری هر استان به استناد ماده ۳۳ آیین نامه، معاون اجتماعی استان را به عنوان مسئول واحد مشاوره منصوب می نماید.
تبصره. معاون اجتماعی استان موظف است حداکثر ظرف مدت یکماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل نسبت به تشکیل واحد مشاوره اقدام نمایند.
فصل دوم. ساختار و وظایف واحد مشاوره:
ماده ۵. ارکان واحد مشاوره به شرح ذیل می باشد:
الف. شورای مشورتی استان
ب. دبیرخانه
ماده ۶. در واحد مشاوره هر استان، شورای مشورتی استان به منظور اجرای سیاست های شورای مشورتی به منظور همکاری در اجرای وظایف مندرج درماده ۳۳ آیین نامه با حکم معاون اجتماعی استان و از بین متخصصین در امــور خانواده به ریاست معاون اجتــماعی استان و با ترکیــب زیر تشکیــل می گردند:
الف. یک نفر قاضی دادگاه خانواده
ب. مسئول حفاظت اطلاعات دادگستری کل استان
پ. معاون مرتبط مدیر کل بهزیستی استان
ت. معاون مرتبط سازمان نظام روانشناسی و مشاوره استان
ث. یک نفر مشاور خانواده
ج. یک نفر مددکار اجتماعی
تبصره ۱ـ مدت عضویت در این شورا ۴ سال بوده و معاون اجتماعی استان موظف است قبل از پایان دوره چهار سال، نسبت به انتخاب اعضای دوره جدید اقدام نماید. انتخاب اعضای قبلی در دوره جدید بلامانع است.
تبصره۲ـ در صورت عدم صلاحیت، عدم همکاری، یا غیبت غیر موجه بیش از ۲ جلسه متوالی یا ۴ جلسه غیر متوالی یا استعفای هر یک از اعضاء حقیقی در طول سال،
معاون اجتماعی استان می تواند فرد واجد شرایط دیگری را جایگزین وی نماید.
تبصره۳ـ معاون اجتماعی استان، عضــو مشاور خانواده و مددکار اجتماعی شــورای مشورتی استان را ترجیحاً از بین بانوان متاهل واجد شرایط تعیین می نماید.
تبصره ۴. شورای مشورتی استان حسب مورد می تواند از سایر افراد صاحب نظر در امور مرتبط با خانوده دعوت کند.
ماده ۷ـ واحـــد مشاوره دارای دبیرخانه ای است که رییس آن توســط معاون اجتماعی استان تعیین می گردد و به تعداد لازم کارمند مجرب خواهد داشت.
تبصره. روسای کل دادگستری استانها حداکثر تا یکسال پس از ابلاغ این دستورالعمل موظف به تامین نیروی انسانی دبیرخانه مذکور می باشند. با توجه به ضرورت تشکیل واحد مشاوره، تا زمان تامین نیروی انسانی لازم از ظرفیت نیروهای موجود دادگستری استان استفاده خواهد شد.
ماده ۸. واحد مشاوره موظف است هر ساله با عنایت به تعداد کل پرونده های دعاوی خانواده (طلاق توافقی و سایر دعاوی خانواده) وارده به دادگاههای خانواده در ماه، به حسب نیاز به ازای هر ۱۲۰ تا ۲۰۰ پرونده دراستان، پیشنهاد تشکیل یک مرکز مشاوره را به مرکز امور مشاوران بدهد و در صورتی که تعداد اعلامی بر اساس فوق کافی نباشد، پیشنهاد خود را با دلایل توجیهی اعلام نماید.
تبصره. واحد مشاوره همچنین باید بر اساس تعداد پرونده ها و نیاز استان مربوط، تعداد مشاور مذهبی و حقوقی و مددکار اجتماعی و روان شناس مورد نیاز را نیز برآورد و به مرکز امور مشاوران اعلام نماید.
فصل سوم. برگزاری آزمون
ماده ۹. مرکز امور مشاوران موظف است با توجه به اعلام نیاز واحد مشاوره، برای داوطلبان اخذ مجوز تاسیس و عضویت در مرکز مشاوره، آزمون کتبی برگزار نموده و به میزان دو برابر ظرفیت از افرادی که حد نصاب نمره کتبی را کسب نموده باشند، جهت مصاحبه علمی و بررسی سلامت جسمی و روانی دعوت نماید.
ماده ۱۰ـ افراد زیر از شرکت در آزمون کتبی موضوع ماده ۹ دستورالعمل معاف می‌باشند:
الف. قضات بازنشسته با حداقل پنج سال سابقه قضاوت در دادگاههای خانواده؛
ب. اعضای هیات علمی رسمی دانشگاههای معتبر با پنج سال سابقه و مورد تائید وزارت علوم و آموزش عالی و یا وزارت بهداشت و آموزش پزشکی در رشته های مذکور در بند پ ماده ۱۳ دستورالعمل؛
پ. مشاورانی که در دادگستری های سراسر کشور فعالیت نموده اند، در صورت نداشتن رابطه استخدامی و حائز بودن شرایط عمومی آزمون با ارائه گواهی لازم از مراجع قضایی.
تبصره. افراد مذکور صرفاً از شرکت در آزمون کتبی معاف بوده و باید مصاحبه علمی و مراحل بررسی سلامت جسمی و روانی را طی نمایند.
ماده ۱۱. متقاضیان تاسیس و عضــویت در مرکز مشاوره بر اساس نوع مدرک تحصیلی خود در یکی از سه حوزه مشاوره روانشناختی، مشاوره حقــوقی- مذهبی و خدمــات مددکاری اجتماعی ثبت نام می نمایند و مرکز امور مشاوران نسبت به برگزاری آزمون مجزا برای این سه گروه اقدام لازم را انجام خواهد داد.
تبصره. در مورد متقاضیان مشاوره روانشناختی، سئوالات آزمون از سرفصل رشته های دانشگاهی مشاوره، روانشناسی و روانپزشکی در گرایشهای مرتبط با خانواده، در مورد متقاضیان مشاوره حقوقی – مذهبی سوالات از سرفصل رشته های دانشگاهی مطالعات خانواده، حقوق و فقه و مبانی حقوق و در مورد متقاضیان خدمات مددکاری اجتماعی از سرفصل رشته دانشگاهی مددکاری اجتماعی مربوط به مشاوره خانواده طرح می گردد.
ماده ۱۲. مرکز امور مشاوران پس از وصول تعداد مورد نیاز مرکز مشاوره و مشاور خانواده از طریق پایگاه اطلاع رسانی مرکز امور مشاوران و روزنامه کثیرالانتشار، اطلاع رسانی لازم را جهت ثبت نام انجام داده و شرایط و مهلت ثبت نام، زمان و مکان آزمون را به متقاضیان اعلام می نماید.
تبصره. مرکز امور مشاوران موظف است در آگهی برگزاری آزمون، نشانی سایت مربوط جهت ثبت نام، تعداد مورد نیاز مرکز مشاوره و مشاور خانواده هر استان به تفکیک سه حوزه مشاوره خانواده مذکور در ماده ۱۱ دستورالعمل و مواد امتحانی مربوط را اعلام نماید.
ماده ۱۳ـ شرایط عمومی داوطلبان آزمون به شرح ذیل می باشد:
الف. تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران؛
ب. تأهل وداشتن حداقل۴۰سال سن و ۵ سال سابقه کار یا ۳۵سال سن و حداقل۸ سال سابقه کار مرتبط؛
پ. داشتن حداقل مدرک کارشناسی ازدانشکده‌های معتبرداخلی یاخارجی (درمورد اخیر،به شرط تأیید وزارت علوم و فناوری و یا بهداشت و آموزش پزشکی) یا معادل حوزوی آن در رشته های مطالعات خانواده، مشاوره، روان پزشکی، روان شناسی، مددکاری اجتماعی، حقوق، فقه و مبانی حقوق اسلامی و همچنین رشته های همسان با تشخیص مرکز امور مشاوران؛
ت. انجام خدمت وظیفه عمومی یامعافیت دائم برای آقایان؛
ث. عدم سوء پیشینه کیفری موثر و عدم محرومیت ازحقوق اجتماعی؛
ج. عدم اعتیاد به موادمخدر و سکرآور به تأیید مراجع ذیصلاح؛
چ. نداشتن سوء شهرت وعدم تجاهر به فسق؛
ح. داشتن وثاقت و تعهد به اصل نظام جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی؛
خ. عدم محکومیت به انفصال دایم ازخدمات دولتی یاعمومی یا سلب صلاحیت؛
د. عدم اشتغال به وکالت، سردفتری ازدواج و طلاق و اسناد رسمی و همچنین عدم اشتغال در دادگستری و شورای حل اختلاف.
تبصره ۱ـ داوطلبانی که علاوه بر عضویت به عنوان مشاور خانواده، متقاضی تاسیس مرکز مشاوره نیز می باشند، باید فرم مخصوص که توسط مرکز امور مشاوران تهیه می شود را درسایت مذکور در تبصره ماده ۱۲ دستورالعمل، تکمیل نمایند.
تبصره ۲ـ دارندگان مجوز مرکز مشاوره از سازمان بهزیستی کشور و سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران در شرایط مساوی نسبت به سایر داوطلبان دارای اولویت می باشند.
ماده ۱۴. مدارک مورد نیاز جهت ثبت نام در آزمون به شرح ذیل می باشد:
الف. تصویر مدرک تحصیلی در رشته‌های مقرر در بند پ ماده ۱۳ دستورالعمل؛
ب. تصویر کارت پایان خدمت یا معافیت دائم؛
پ. تصویر از تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی؛
ت. ارائه گواهی سابقه کار مرتبط از ارگان مربوط.
ماده ۱۵ـ درصورت عدم تامین افراد مورد نیاز برای بعضی از حوزه های قضایی در فراخوان اول، مرکز امور مشاوران می تواند حداکثر ظرف شش ماه از افراد متاهل با داشتن حداقل ۳۰ سال سن و ۲ سال سابقه کار در صورت دارا بودن سایر شرایط مقرر در ماده ۱۳ دستورالعمل نیز ثبت نام و نسبت به برگزاری آزمون اقدام کند.
تبصره. افراد پذیرفته شده فوق به ازای هر سال کسری سابقه کار باید با هماهنگی واحد مشاوره، به مدت ۲۵ ساعت در کلاسهای آموزشی شرکت و نمره لازم را کسب کنند و یا به مدت ۲ ماه بیشتر از سایر کارآموزان، کارآموزی نمایند.
ماده ۱۶ـ مواد آزمون کتبی در سه حوزه مشاوره روانشناختی، مشاوره حقوقی و مذهبی و خدمات مددکاری اجتماعی به شرح ذیل می باشد:
۱. مواد آزمون عمومی:
الف. احکام اسلام در امور خانواده؛
ب. آشنایی با قانون، آیین نامه و دستورالعمل؛
پ. آشنایی با مباحث پیشگیری ازجرایم و آسیب های اجتماعی با اولویت ناهنجاری های حوزه خانواده.
۲. مواد آزمون تخصصی:
یک) مواد آزمون تخصصی حوزه مشاوره روانشناختی:
الف. آشنایی با تشخیص و آسیب شناسی روانی؛
ب. آشنایی با اصول و فنون مشاوره؛
پ. آشنایی با مکاتب زوج درمانی و خانواده درمانی؛
ت. آشنایی با آزمون های روانی و تشخیصی؛
ث. آشنایی با اخلاق حرفه ای؛
ج. آشنایی با روانشناسی رشد کودک و نوجوان.
دو) مواد آزمون تخصصی حوزه مشاوره مددکاری اجتماعی:
الف. حقوق در مددکاری اجتماعی؛
ب. منابع اجتماعی؛
پ. مددکاری اجتماعی و مداخله در بحران خانواده؛
ت. روشهای مددکاری اجتماعی.
سه) مواد آزمون تخصصی حوزه مشاوره حقوقی و مذهبی:
الف. آیین دادرسی مدنی؛
ب. مبانی امنیتی خانواده؛
پ. قانون مدنی و سایر قوانین مربوط به امور خانواده و اطفال؛
ت. شرح لمعه، مباحث مرتبط با خانواده.
ماده ۱۷ـ از پذیرفته شدگان آزمون کتبی، مصاحبه علمی و بررسی سلامت روانی توسط کمیته مصاحبه به شرح زیر به عمل خواهد آمد.
الف. اعضای کمیته مصاحبه، توسط مرکز امور مشاوران و با همکاری معاونت اجتماعی از بین اساتید برجسته دانشگاهها و قضات با تجربه در امور خانواده و متخصصین امور روانشناسی و روان پزشکی انتخاب می گردند.
ب. مرکز امور مشاوران در انجام مصاحبه علمی، بررسی سلامت جسمی، روانی و ارزیابی توانمندی و مهارتهای شغلی و سایر جهات، ازنظرات و همکاری اعضای شورای مشورتی استفاده می نماید.
ج. کلیه هزینه های مرتبط با آزمون اعم از ثبت نام و برگزاری آزمون، حق الزحمه اساتید طراح سوال، حق الزحمه اعضای کمیته مصاحبه، گزینش و هیئت تعیین صلاحیت از محل دریافت هزینه های ثبت نام توسط مرکز امور مشاوران تامین می گردد.
ماده ۱۸ـ در صورتی که پذیرفته شدگان در آزمون نتوانند نمره قبولی را در مصاحبه علمی کسب نمایند و یا شرایط روانی را به تشخیص متخصصین امور روانشناسی و روان پزشکی احراز ننمایند، مردود تلقی گردیده و نتیجه اعلام شده قابل اعتراض نمی باشد.
ماده ۱۹ـ مرکز امور مشاوران قبول شدگان در مصاحبه علمی را جهت بررسی صلاحیت عمومی به هسته گزینش قوه قضاییه معرفی می نماید. هسته گزینش مکلف است اقدامات لازم را انجام و نتیجه بررسی را ظرف مدت ۶ ماه به مرکز امور مشاوران اعلام نماید.
تبصره. در صورت عدم پاسخ هسته گزینش ظرف مدت ۶ ماه، پرونده متقاضی در هیئت تعیین صلاحیت مرکز امور مشاوران بررسی و اتخاذ تصمیم خواهد شد.
ماده ۲۰. مرکز امور مشاوران موظف است اسامی قبول شدگان در مصاحبه علمی را به واحد مشاوره جهت صدور معرفی نامه برای انجام آزمایش عدم اعتیاد، گواهی عدم سوء پیشینه کیفری، تاییدیه مدرک تحصیلی و تاییدیه سابقه شغلی اعلام نماید. واحد مشاوره مکلف است ظرف حداکثر یک ماه از زمان دریافت اسامی مذکور نسبت به استعلامات فوق و انجام آن اقدام و پاسخ استعلامات را پس از وصول به مرکز امور مشاوران ارسال نماید.
ماده ۲۱. مرکز امور مشاوران پس از وصول پاسخ هسته گزینش و استعلامات مندرج در ماده ۲۰ دستورالعمل، پرونده قبول شدگان را به هیئت تعیین صلاحیت مرکز امور مشاوران جهت اظهار نظر در خصوص صلاحیت عمومی آنان، مذکور در ماده ۱۳ دستورالعمل ارجاع می نماید.
ماده ۲۲. پس از تایید صلاحیت عمومی داوطلبان توسط هیات تعیین صلاحیت، مرکز امور مشاوران موظف است نسبت به معرفی آنان جهت گذراندن دوره کارآموزی سه ماهه به شرح مواد آتی به واحد مشاوره اقدام نماید.
ماده ۲۳. واحد مشاوره موظف است کارآموزان را جهت طی دوره کارآموزی عملی به مدت دو ماه به شعب دادگاه خانواده دادگستری استان معرفی نماید.
ماده ۲۴. کارآموزان موظفند در طی دوره کارآموزی عملی در شعب دادگاه خانواده نسبت به مطالعه و تهیه گزارش از حداقل ۲۰ پرونده با موضوعات مختلف، مندرج در ماده ۴ قانون اقدام نمایند. گزارش کارآموزی باید حاوی مطالب زیر باشد:
نام شعبه، کلاسه پرونده، موضوع پرونده، گزارشی از شرح ما وقع، برداشت کارآموز از پرونده و نظر کارشناسی وی.
تبصره. کارآموز باید گزارش کارآموزی خود را در اوراق متحدالشکلی که توسط مرکز امور مشاوران تهیه می شود، به امضا و تایید رییس شعبه مربوط رسانده و سپس به واحد مشاوره تحویل نماید.
ماده ۲۵. پس از کارآموزی، واحد مشاوره موظف است برای گذراندن دوره یک ماهه کارگاه علمی کارآموزان، نسبت به تشکیل کلاس اقدام نماید.
تبصره ۱. دوره کارگاه علمی برای کارآموزان، براساس محتوای کتاب راهنمای فنی و اجرایی که توسط معاونت اجتماعی تهیه می شود، برگزار می شود. استادان دوره توسط شورای مشورتی استان تعیین می گردد.
تبصره ۲ـ استادان دوره مذکور باید گواهی قبولی در دوره تربیت مدرس که توسط معاونت اجتماعی برگزار می شود را دارا باشند. استادانی که صلاحیت آنان توسط معاونت منابع انسانی قوه قضاییه مورد تایید قرار گرفته از ارائه گواهی فوق معاف می باشند.
ماده ۲۶. برای هر یک از کارآموزان پرونده آموزشی تشکیل و نتایج کارآموزی علمی و عملی در آن ثبت می شود.
ماده ۲۷ – پرونده آموزشی پس از تکمیل به همراه گزارش کارآموزی توسط واحد مشاوره به مرکز امور مشاوران جهت انجــام مراحل بعــدی ارســال می گردد.
ماده ۲۸ – مرکز امور مشاوران پس از وصول پرونده آموزشی و بررسی آن در صورت تایید انجام کلیه مراحل آموزش برای کارآموز گواهی پایان دوره آموزشی صادر می نماید.
ماده ۲۹ – گواهی پایان دوره آموزشی کارآموز توسط اداره مشاوره خانواده، موضوع ماده ۳ دستورالعمل در پرونده اصلی وی ثبت و پس از بررسی و تکمیل پرونده توسط کارشناسان اداره مذکور، از کارآموز جهت شرکت در مراسم تحلیف دعوت به عمل می آید.
ماده ۳۰ – کارآموزان پس از طی مراحل فوق در مراسم تحلیف در حضور رییس کل دادگستری استان شرکت می کنند و به شرح مندرج در ماده ۴۲ آیین نامه، سوگند یاد می نمایند.
ماده ۳۱ – مرکز امور مشاوران پس از مراسم تحلیف، به افراد بر اساس نوع درخواستی که در زمان ثبت نام انتخاب نموده اند، مجوز تاسیس مرکز مشاوره و یا پروانه مشاوره خانواده، صادر می نماید. پروانه یا مجوز مذکور پس از امضای رییس مرکز امور مشاوران به واحد مشاوره ارسال تا پس امضاء رییس کل دادگستری استان، به پذیرفته شدگان اعطاء گردد.
تبصره۱ـ اعتبارمجوز تاسیس مرکز مشاوره و پروانه مشاوره خانواده به مدت سه سال بوده و تمدید آن برای مدت مشابه در صورت وجود شرایط مقرر در قانون و آیین نامه توسط واحد مشاوره و پس از استعلام از مرکز امور مشاوران در خصوص ادامه فعالیت دارنده پروانه یا مجوز، بلامانع است.
تبصره۲ـ واحد مشاوره موظف است بلافاصله پس از تمدید اعتبار پروانه یا مجوز فوق الذکر، نام و مشخصات مشاور خانواده یا مرکز مشاوره را به مرکز امور مشاوران جهت درج در سایت و پرونده مربوط اعلام نماید.
تبصره۳ـ افراد متقاضی مجوز تاسیس پس از انجام مراسم تحلیف مکلفند حداکثر ظرف یک ماه نسبت به معرفی مکان مناسب، در نزدیکترین محل به دادگاه خانواده حوزه قضایی مربوط، به واحد مشاوره اقدام نمایند.
تبصره۴. واحد مشاوره موظف است از مکان پیشنهادی متقاضی تاسیس مرکز مشاوره بازدید به عمل آورده و در صورت تایید محل مذکور مراتب را به مرکز امور مشاوران اعلام نماید.
تبصره۵. مرکز امور مشاوران موظف است در زمان صدور مجوز تاسیس مرکز مشاوره نسبت به شماره گذاری این مراکز به تفکیک استان اقدام و شماره هر مرکز مشاوره را در مجوز تاسیس مرکز درج نماید.
ماده ۳۲. در صورتی که مشخص شود موسس مرکز مشاوره یا عضو آن فاقد شرایط مقرر در ماده ۱۳ دستورالعمل بوده یا بعداً فاقد یکی از شرایط مقرر در بندهای الف، ب، ث، ج، چ، ح، خ، و د ماده یاد شده گردد، رییس مرکز امور مشاوران راساً و یا به پیشنهاد رییس کل دادگستری استان حسب مورد نسبت به ابطال مجوز یا پروانه اعطا شده اقدام می کند.
ماده ۳۳. دارندگان مجوز تاسیس فقط مجاز به تشکیل یک مرکز مشاوره خانواده می باشند، ایجاد شعب و موسسات فرعی و همچنین انتقال مجوز به غیر ممنوع بوده و مستوجب لغو مجوز خواهد بود.
تبصره ۱. هر مرکز مشاوره خانواده باید دارای حداقل سه عضو مشاور خانواده که از مرکز امور مشاوران پروانه گرفته اند، باشد.
تبصره ۲ـ حداقل نصف اعضای هر مرکز مشاوره باید از بانوان متأهل واجد شرایط باشند و در صورتی که مرکز مشاوره دارای سه عضو باشد، حداقل یک عضو آن باید از بانوان مذکور باشد.
تبصره۳ـ هر مرکز مشاوره می تواند بیش از یک مشاور روانشناختی داشته باشد.
ماده ۳۴- رییس مرکز مشاوره موظف است حداکثر ظرف سه ماه از زمان اعطای مجوز تاسیس مرکز مشاوره، نسبت به تعیین حداقل سه عضو مشاور اقدام و اسامی آنان را به واحد مشاوره اعلام کند. واحد مشاوره مراتب را به مرکز امور مشاوران اعلام می نماید.
ماده ۳۵. مرکز امور مشاوران موظف است جهت هماهنگی مراکز مشاوره در کشور نمونه مهرهای مربوط، سربرگ و تابلوی مراکز مشاوره خانواده را تهیه و به مراکز مشاوره جهت اجرا ابلاغ نماید.
ماده ۳۶. مرکز امور مشاوران برنامه ریزی لازم را در خصوص نحوه آموزش ضمن خدمت مشاوران خانواده انجام و به واحد مشاوره جهت اجرا ابلاغ می نماید.
تبصره. مرکز امور مشاوران نسبت به برگزاری کلاسهای آموزشی ضمن خدمت در استانهای فاقد شرایط مناسب بصورت منطقه ای اقدام خواهد کرد.
ماده ۳۷. واحد مشاوره موظف است فهرست نهایی مراکز مشاوره با مشخصات کامل مشاوران به همراه عکس. مکان. ساعات کار و غیره را جهت نصب در دادگاههای خانواده و معاونت های ارجاع و دبیرخانه واحد مشاوره برای راهنمایی مراجعین به شکل مناسب تهیه نماید.
فصل چهارم. شیوه اجرایی ارجاع و نحوه فعالیت مراکز مشاوره خانواده:
ماده ۳۸. متقاضیان طلاق و سایر دعاوی خانواده مخیر هستند درخواست خود را از هر یک از طرق ذیل تسلیم نمایند:
۱. ثبت مستقیم درخواست در سامانه ثبت اطلاعات طلاق و دعاوی خانواده؛
۲. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و درج درخواست در سامانه ثبت اطلاعات طلاق و دعاوی خانواده توسط دفاتر مذکور؛
۳. مراجعه به دادگاه ذیصلاح و درج درخواست در سامانه ثبت اطلاعات طلاق و دعاوی خانواده توسط فرد ذیصلاح؛
۴. مراجعه مستقیم به مراکز مشاوره خانواده، تحت نظر قوه قضاییه .
تبصره ۱- مرکز مشاوره پس از ارائه خدمات مشاوره ای و اعلام نظر اعم از انصراف طرفین از طلاق و غیر آن، نتیجه را در سامانه ثبت و جهت اقدام مقتضی به محل ارجاع دهنده عودت می نماید.
تبصره۲. مواردی که متقاضیان طلاق و سایر دعاوی خانواده در اجرای ماده ۲۵ قانون، مستقیماً به مرکز مشاوره مراجعه می کنند، مرکز مشاوره پس از ارائه خدمات مشاوره ای در صورتی که منتج به صلح و سازش شود، با تنظیم صورتجلسه در سامانه ثبت و پرونده را بایگانی می نماید و موارد عدم صلح و سازش را از طریق سامانه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا دادگاه منعکس می نماید. در صورتی که پس از انجام مشاوره، موضوع در دادگاه توسط هر یک از زوجین مطرح شود، اطلاعات ثبت شده در سامانه ثبت اطلاعات طلاق و دعاوی خانواده به سامانه مدیریت پرونده قضایی(سمپ) منتقل و جهت رسیدگی به نظر دادگاه می رسد.
تبصره۳ـ واحد مشاوره موظف است آخرین فهرست دقیق مراکز مشاوره را با ذکر اسامی هر مرکز و آدرس و شماره تلفن آن هر شش ماه یکبار به دبیرخانه شورای مشورتی، مرکز آمار و فناوری اطلاعات و دادگاههای خانواده اعلام نماید.
تبصره۴. کلیه مراکز قضایی رسیدگی کننده به دعاوی خانواده و مراکز مشاوره، موظف به استقرار دستگاه رایانه و نرم افزار ثبت اطلاعات طلاق و دعاوی خانواده می باشند. همچنین، سیستمهای کلیه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نیز مجهز به نرم افزار ثبت اطلاعات طلاق و دعاوی خانواده خواهد بود.
تبصره ۵ـ ارجاع پرونده به مراکز مشاوره بر اساس فهرست اعلام شده واحد مشاوره از طریق سامانه ثبت اطلاعات طلاق و دعاوی خانواده، بالسویه و به ترتیب شماره مراکز مشاوره انجام خواهد شد.
تبصره ۶ـ دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراکز مشاوره خانواده و دادگاهها موظفند ماهانه آمار ارجاع پرونده ها به مراکز مشاوره خانواده حوزه قضایی خود را به واحد مشاوره اعلام نمایند و واحد مشاوره مکلف است ضمن اخذ آخرین آمار عملکرد مراکز مشاوره استان از حیث تعداد پرونده های درجریان و مختومه، نسبت به بررسی وضعیت آمار و عملکرد هر مرکز مشاوره اقدام و هر سه ماه یکبار آخرین وضعیت آمار این مراکز را به دبیرخانه شورای مشورتی و مرکز امور مشاوران اعلام نماید.
تبصره ۷. در حوزه های قضایی که مراکز مشاوره تاسیس نشده است واحد مشاوره می تواند پرونده های طلاق توافقی و سایر دعاوی خانواده را جهت انجام مشاوره به نزدیکترین حوزه قضایی که دارای مراکز مشاوره خانواده می باشد، ارسال نماید.
تبصره ۸ – سامانه ثبت اطلاعات طلاق و دعاوی خانواده مطابق ماده ۶۴ دستورالعمل توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه با همکاری سایر بخش های مرتبط راه اندازی می گردد.
ماده ۳۹. در اجرای تبصره ۲ ماده ۲۸ قانون و انجام داوری در خصوص طلاق، زوجینی که نسبت به معرفی منسوبین و اقربای خود جهت داوری امتناع کرده یا ناتوان هستند، دادگاه می تواند داور واجد شرایط را از مشاوران خانواده در امور حقوقی یا مددکاری مرکز مشاوره خانواده حوزه قضایی مربوط انتخاب نماید.
تبصره۱ـ داوران انتخابی مرکز مشاوره غیر از مشاورانی خواهند بود که قبلاً در پرونده زوجین اعلام نظر کرده اند.
تبصره ۲ـ پرداخت حق الزحمه داوری طبق ماده ۱۵ آیین نامه خواهد بود.
ماده ۴۰. به منظور رعایت مصلحت کودک، دادگاه می تواند در خصوص حضانت، نگهداری و نحوه ملاقات اطفال بر اساس مواد ۲۳ و ۲۴ آیین نامه، موضوع را جهت بررسی و مشاوره و اعلام نظر به مرکز مشاوره خانواده حوزه قضایی مربوط ارجاع دهد و مشاوران مرکز مشاوره باید با انجام مصاحبه با کودک، والدین و دیگر اعضای خانواده و ارائه خدمات مشاوره و بررسی های تخصصی روانشناختی لازم و کافی، ظرف مدت تعیین شده از طرف دادگاه مربوط پاسخ را با ذکر دلایل و شرایط و تعیین محل مناسب ملاقات فرزند با زوجین به دادگاه اعلام نمایند.
ماده ۴۱. مرکز مشاوره پس از وصول نامه دادگاه موظف است بلافاصله نسبت به ثبت نامه مذکور و اطلاعات فردی طرفین در سامانه مربوط و ثبت و تشکیل پرونده اقدام نماید.
ماده ۴۲ـ موسس مرکز مشاوره موظف است حداکثر ظرف یک روز کاری از زمان ثبت نامه مرجع قضایی نسبت به دعوت از طرفین جهت تشکیل جلسه ارزیابی و مداخله اولیه اقدام و در صورت حضور طرفین ضمن تنظیم صورتجلسه که به امضای طرفین و مشاور مربوط می رسد، نتیجه ارزیابی خود را در آن منعکس و پرونده را حسب موضوع به ترتیب اولویت به مشاوران خانواده مرکز ارجاع نماید.
ماده ۴۳. مشاوران خانواده پس از ارجاع پرونده از طرف دادگاه موظفند طبق راهنمای فنی و اجرایی که توسط معاونت اجتماعی تهیه می شود، نسبت به تشکیل جلسه یا جلسات ظرف مدت یک ماه از تاریخ ارجاع اقدام و هر یک نظریه و صورتجلسه اقدامات خود را به موسس مرکز مشاوره اعلام نمایند. موسس مرکز مشاوره موظف است ضمن جمع بندی نظرات مشاوران هر سه حوزه، حداکثر ظرف مدت یک هفته پرونده را در کمیته فنی که اعضای آن مرکب است از موسس مرکز مشاوره و مشاوران اظهار نظر کننده در پرونده مربوط، مطرح و حسب مورد اقدامات ذیل را انجام دهد:
الف. در صورت انصراف از طلاق موضوع را با تنظیم سازش نامه به دادگاه اعلام می نماید.
ب. در صورت عدم حصول توافق کلی پس از انجام خدمات مشاوره ای، گزارش اقدامات انجام شده و مشروح مذاکرات از جمله اظهارات طرفین و نقاط قوت و ضعف و موارد توافق و نظر کارشناسی خود را به دادگاه اعلام می نماید.
پ. در صورت توافق در طلاق، سازش نامه را با ذکر شروط و تعهدات مورد توافق طرفین تنظیم و مراتب را به دادگاه اعلام می نماید.
ت. در صورت تقاضای طرفین مبنی بر تمدید مهلت، پس از اخذ نظرات مشاوران مربوط نسبت به ادامه روند ارائه خدمات مشاوره بر اساس نظر کمیته فنی به مدت حداکثر ۴۵ روز اقدام و نتیجه را بر اساس بندهای الف و ب و ج به دادگاه گزارش می کند.
تبصره۱. در طلاقهای توافقی حضور زوجین در مراکز مشاوره خانواده برای انجام مشاوره الزامی است، و لو اینکه زوجین یا یکی از آنها دارای وکیل باشد.
تبصره۲. مراکز مشاوره موظفند با رعایت ماده ۵۳ آیین نامه، نتیجه خدمات مشاوره ای را به صورت محرمانه به دادگاه ارسال نمایند.
ماده ۴۴. در طلاقهای توافقی و سایر دعاوی خانواده اگر زوجین یا یکی از آنها مقیم خارج از کشور باشند یا حضور شخص آنها با توجه به مدارک و مستندات ابرازی به تشخیص واحد مشاوره امکان پذیر نباشد، انجام خدمات مشاوره خانواده می تواند با حضور وکیل یا وکلای آنان انجام شود.
فصل پنجم. نظارت و ارزیابی عملکرد مراکز مشاوره
ماده ۴۵ـ معاونت اجتماعی استان با تایید مرکز امور مشاوران جهت نظارت و ارزیابی بر مراکز مشاوره استانها بازرسانی را از افراد مجرب در امور خانواده انتخاب و برای مدت یک سال منصوب می نماید. حق الزحمه بازرسان از محل هزینه های جاری واحد مشاوره پرداخت خواهد شد. شرایط بازرسان همان شرایط مقرر در ماده ۳۴ آیین نامه است که برای متقاضیان اخذ مجوز تاسیس مرکز مشاوره پیش بینی شده است.
تبصره ۱. بازرس می تواند از میان افرادی که مشاور خانواده هستند، نیز تعیین گردد.
تبصره ۲. بازرس موظف است صرفاً بر اساس قوانین و مقررات و مواردی که توسط مرکز امور مشاوران به واحد مشاوره ابلاغ می گردد نسبت به امر بازرسی اقدام و در اوراق متحدالشکل مخصوص که توسط مرکز فوق تهیه می شود، نتیجه را گزارش نماید.
ماده ۴۶. واحد مشاوره موظف است به صورت دوره ای و یا موردی نسبت به بازرسی از مراکز مشاوره مربوط اقدام و هر شش ماه یکبار ارزیابی جامعی از فعالیت آنها تهیه و به مرکز امور مشاوران اعلام نماید.
ماده ۴۷. بازرس موظف است تخلف مشاور خانواده و موسس مرکز مشاوره را به مسئول واحد مشاوره گزارش نماید. مسئول واحد مشاوره موظف است ضمن بررسی اولیه گزارشها در صورت بروز تخلف نسبت به اعلام آن به دادسرای مرکز امور مشاوران اقدام نماید.
ماده ۴۸. واحد مشاوره موظف است پس از اخذ شکایات مردمی و یا گزارش تخلف مشاور خانواده یا موسس مرکز مشاوره از مراجع قضایی و یا مرکز حفاظت و اطلاعات دادگستریها نسبت به بررسی اولیه، تشکیل پرونده و اخذ دفاعیات اقدام و پرونده را به دادسرای مرکز امور مشاوران جهت رسیدگی ارسال نماید.
فصل ششم. مجازاتها و تخلفات انتظامی
بخش اول: مجازاتها و تخلفات انتظامی مشاور خانواده
ماده ۴۹. مجازات های انتظامی مشاور خانواده ۴ درجه به شرح زیر است:
۱. توبیخ بدون درج در پرونده؛
۲. توبیخ کتبی با درج در پرونده؛
۳. محرومیت از فعالیت در مرکز مشاوره از سه ماه تا سه سال؛
۴. لغو پروانه مشاوره خانواده.
ماده ۵۰. مرتکبان هر یک از تخلفات ذیل به مجازات انتظامی درجه یک محکوم می شوند:
الف. عدم رعایت نظامات ابلاغی از سوی مرکز امور مشاوران برای بار اول؛
ب. غیبت غیر موجه در مرکز مشاوره در ساعات کار تعیین شده برای بار اول؛
پ. سهل انگاری در انجام وظایف محوله.
ماده ۵۱. مرتکبان هر یک از تخلفات ذیل به مجازات انتظامی درجه دو محکوم می شوند:
الف. هرگونه بی نظمی و عدم رعایت شئونات اسلامی؛
ب ـ عدم رعایت احترام به زوجین؛
پ. دخالت در امور غیر مرتبط با موضوع مشاوره زوجین؛
ت. عدم استفاده از سربرگ و مهر مخصوص برای اظهار نظر؛
ج. عدم شرکت در کلاسهای ضمن خدمت آموزشی؛
چ. عدم توجه به تذکرات بازرسان واحد مشاوره و مرکز امور مشاوران؛
ماده ۵۲. مرتکبان هر یک از تخلفات ذیل به مجازات انتظامی درجه سه محکوم می شوند:
الف. تکرار یکی از موارد مندرج در مواد ۵۰ و ۵۱ دستورالعمل؛
ب. عدم تمدید پروانه مشاوره خانواده در موعد مقرر؛
پ. فعالیت با پروانه مشاوره خانواده فاقد اعتبار؛
ت. ارائه شیوه ها و توصیه های مشاوره ای غیر متعارف که فاقد پشتوانه علمی، دینی و اجتماعی است.؛
ث. ارائه خدمات مشاوره ای خارج از حوزه تخصصی مندرج در پروانه مشاوره خانواده؛
ج. هر گونه اقدام که موجبات اطاله در امر مشاوره را فراهم آورد، از جمله اظهارنظر خارج از موعد مقرر؛
چ. عدم رعایت تعرفه قانونی؛
ح. افشای اسرار هر یک از زوجین؛
خ. تخلف از مفاد سوگندنامه؛
د. عدم شرکت در کمیته فنی جهت اظهار نظر در خصوص پرونده های ارجاعی؛
ذ. انجام خدمات مشاوره موارد ارجاعی از دادگاه در خارج از ساعت کار تعیین شده مرکز و خارج از محل مرکز مشاوره؛
ر. سهل انگاری در نگهداری اسناد و محتویات پرونده های ارجاعی.
ماده ۵۳. مرتکبان هر یک از تخلفات ذیل به مجازات انتظامی درجه چهار محکوم می شوند:
الف. استعمال مواد مخدر و روانگردان و مصرف مسکرات؛
ب. محکومیت قطعی به جرائم مستوجب حد، قصاص و جرایم تعزیری عمدی مستوجب مجازات درجه ۶ به بالا؛
پ. تکرار هر یک از تخلفات ماده ۵۲ دستورالعمل.
بخش دوم: تخلفات و مجازاتهای انتظامی موسسان مراکز مشاوره
ماده ۵۴. مجازات های انتظامی موسس مرکز مشاوره ۲ درجه به شرح زیر است:
۱. سه ماه تا سه سال تعطیلی مرکز مشاوره؛
۲. لغو مجوز مرکز مشاوره.
ماده ۵۵. مرتکبان هر یک از تخلفات ذیل به مجازات انتظامی درجه یک محکوم می شوند:
الف. عدم تشکیل کمیته فنی در موعد مقرر برای پرونده های ارجاعی؛
ب. تغییر محل مرکز مشاوره و اعضای آن بدون مجوز مرکز امور مشاوران یا واحد مشاوره؛
پ. بکارگیری عضو مشاور بدون داشتن پروانه مشاوره خانواده از مرکز امور مشاوران؛
ت. عدم نظارت بر کارکنان زیرمجموعه، بی نظمی و اختلال در کار مشاوران؛
ث. افشای اطلاعات محرمانه پرونده های مراجعین؛
ج. اخذ وجوه خارج از مقررات؛
چ. عدم تمدید اعتبار مجوز تاسیس مرکز در موعد مقرر؛
ح. رفتار خلاف شئون اسلامی؛
خ. عدم ارائه رسید اخذ وجه به مراجعان؛
د. عدم رعایت مفاد مواد ۵۰ و ۵۱ آیین نامه؛
ذ. عدم رعایت مقررات دستور العمل.
ماده ۵۶. مرتکبان هر یک از امور ذیل به مجازات انتظامی درجه دو محکوم می شوند:
الف. ایجاد شعبه و موسسه فرعی مرکز مشاوره؛
ب. ارتکاب جرایم مستوجب حد، قصاص و جرایم تعزیری عمدی مستوجب مجازات درجه ۶ به بالا.
پ. عدم ثبت به موقع پرونده های وارده؛
ماده ۵۷. در صورت لغو مجوز مرکز مشاوره یا تعطیلی آن، اعضای مشاور خانواده می توانند در دیگر مراکز مشاوره مشغول شوند. واحد مشاوره موظف است ضمن نظارت بر حسن جریان امور، پرونده های موجود در آن مرکز را به سایر مراکز ارجاع دهد.
ماده ۵۸. مرجع و نحوه رسیدگی به کلیه تخلفات مشاور خانواده و موسس مرکز مشاوره بر اساس دستـــورالعمل مقرر در مرکز امـــور مشاوران مرکز می باشد.
فصل هفتم. تعرفه
ماده ۵۹. میزان تعرفه دریافتی از مراجعین در مراکز مشاوره به شرح ذیل تعیین می گردد:
هزینه حق المشاوره یک جلسه ۴۵ دقیقه ای
تبصره۱. کلیه مبالغ مربوط به حق مشاوره و تشکیل پرونده در حسابی که توسط موسس مرکز در یکی از شعب بانکها افتتاح می گردد واریز و در پایان هر ماه موسس مرکز مشاوره موظف است ضمن کسر ۳۰ درصد حق موسس، الباقی مبلغ را بر اساس کارکرد هر یک از مشاوران و مطابق با تعرفه به آنان پرداخت نماید.
تبصره ۲. موسس مرکز مشاوره خانواده موظف است پس از افتتاح حساب حداکثر ظرف یک هفته نسبت به اعلام شماره حساب به واحد مشاوره اقدام نماید.
تبصره ۳. اختلافات مالی فی مابین موسس واحد مشاوره و اعضای آن در بدو امر توسط رئیس واحد مشاوره رسیدگی و در صورتی که یکی از طرفین مرتکب تخلف انتظامی در این خصوص شده باشند موضوع را به دادسرای انتظامی مرکز امور مشاوران گزارش می نمایند.
تبصره ۴. ارقام مندرج در دستورالعمل هر سال یکبار متناسب با تغییر تعرفه های سازمان نظام روانشناسی و سازمان بهزیستی کشور، توسط شورای مشورتی پیشنهاد و به تصویب رییس قوه قضاییه می رسد.
فصل هشتم: مسائل متفرقه
ماده ۶۰. افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی و افرادی که به تشخیص مقام قضایی دارای بضاعت مالی نمی باشند با معرفی نامه از واحد مشاوره یا دادگاهها با رعایت ماده ۵ قانون از پرداخت هزینه مشاوره معاف می باشند.
ماده ۶۱. موسس مرکز مشاوره و مشاور خانواده موظفند از بابت هر سال به ترتیب مبلغ چهار و سه میلیون ریـال را به عنوان حق عضویت به مرکز امور مشاوران پرداخت نمایــند. مرکــز فوق موظف است ۵۰% مبالغ دریافتی از هر استان را به حسابی که توسط دادگستری استان به نام رئیس کل دادگستری و رئیس واحد مشاوره افتتاح می گردد واریز تا با تشخیص رئیس واحد مشاوره در آن واحد هزینه شود.
تبصره. رئیس واحد مشاوره موظف است گزارش عملکرد مالی خود را به صورت سالانه به مرکز امور مشاوران و رئیس کل دادگستری استان اعلام نماید.
ماده ۶۲. آراء و تصمیمات مرکز امور مشاوران قطعی است.
ماده ۶۳. هزینه لازم برای پرداخت حق الزحمه مشاوره زوجینی که فاقد توانایی مالی می باشند هر سال در بودجه قوه قضائیه پیش بینی خواهد شد. تا تامین هزینه توسط در بودجه قوه قضاییه حق الزحمه مشاوران از حساب مذکور در ماده ۶۱ دستورالعمل تامین می گردد.
ماده ۶۴. مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه نسبت به طراحی و نصب سامانه ثبت اطلاعات طلاق و دعاوی خانواده با همکاری سایر بخش های مرتبط، حداکثر ظرف مدت ۴ ماه پس از ابلاغ دستورالعمل اقدام خواهد نمود.
ماده ۶۵. این دستورالعمل در ۸ فصل و ۶۵ ماده و ۴۸ تبصره در تاریخ ۹۶/۱۲/۲۱ به تصویب رئیس قوه قضائیه رسید.
صادق آملی لاریجانی
