شروط دوازده گانه دفترچه‌های ازدواج
دفترچه‌هاي ازدواج كه در دفاتر ازدواج ثبت مي‌شوند داراي بند‌هايي هستند كه در صورت امضاء از سوي شوهر، زن اين اختيار را خواهد داشت كه پس از حصول اين شرايط راسا در دادگاه‌هاي خانواده حاضر شده و تقاضاي طلاق نمايد.
در بند «الف» اين عقد نامه‌ها آمده است: ضمن عقد نكاح خارج لازم زوج شرط كرد هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخيص دادگاه تقاضاي طلاق ناشي از تخلف زن از وظايف همسري يا سوء اخلاق و رفتار وي نبود، زوج موظف است تا نصف دارايي موجود خود را كه در ايام زناشويي با او به دست آورده است طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل كند.
در بند «ب» آن نيز ضمن عقد نكاح خارج لازم زوج به زوجه وكالت بلاعزل با حق توكيل غير مي‌دهد كه زن در صورت تحقق شرايطي، از ناحيه مرد وكيل است خودش شخصاً يا با انتخاب فرد ديگري به عنوان وكيل به دادگاه مراجعه كند و پس از اثبات ادعا، درخواست طلاق كند.
شروط ضمن عقد نكاح شامل ۱۲ شرط است كه به آن شروط دوازده گانه عقد نكاح مي‌گويند. اين شروط عبارتند از :
۱- زن مي‌تواند از دادگاه تقاضاي صدور طلاق كند، در صورت خودداري شوهر از دادن خرجي زن و انجام ساير حقوق واجب زن به مدت ۶ ماه.
۲- دومين شرط ذكر شده در عقدنامه كه به زن اجازه طلاق مي‌دهد، بدرفتاري زوج است به حدي كه ادامه زندگي را براي زوجه غير قابل تحمل كند.
۳- سومين شرطي كه با وجود آن زن اختيار طلاق دارد، بيماري خطرناك غير قابل درمان مرد است در حدي كه سلامت زن را به خطر اندازد.
۴- شرط چهارم ديوانه بودن مرد است در زماني كه امكان فسخ وجود ندارد.
۵- پنجمين شرط مندرج در عقدنامه، اشتغال مرد به كاري است كه به حيثيت و آبروي زن و مصالح خانوادگي او لطمه بزند در اين صورت زن مي‌تواند تقاضاي طلاق كند.
۶- محكوميت شوهر به مجازات ۵ سال حبس يا بيشتر، يا به جزاي نقدي كه بر اثر ناتواني از پرداخت، منجر به ۵ سال بازداشت شود يا به حبس و جزاي نقدي كه مجموعاً منتهي به ۵ سال بازداشت يا بيشتر شود و حكم مجازات در حال اجرا باشد نيز يكي ديگر از شروط ضمن عقد نكاح است كه به زن امكان مطلقه شدن را مي‌دهد.
۷- ابتلاء زوج به هر گونه اعتياد مضري كه به تشخيص دادگاه به اساس زندگي خانوادگي خللي وارد آورد و ادامه زندگي را براي زوجه دشوار كند مانند اعتيادي كه منجر به بيكاري مرد، فروش اثاثيه منزل و وارد نمودن ضرر به سلامت جسمي و روحي زن و فرزند شود.
۸- هشتمين شرطي است كه به استناد آن زن حق طلاق مي‌يابد. چنانچه زوج زندگي خانوادگي را بدون عذر موجه ترك كند يا اينكه ۶ ماه متوالي بدون عذر موجه غيبت كند، زن مي‌تواند با مراجعه به دادگاه و بدون حضور شوهر طلاق خود را ثبت كند.
۹- از جمله مواردي كه دادگاه تقاضاي زن را براي طلاق مي‌پذيرد و در عقدنامه نيز ذكر شده، محكوميت قطعي زوج بر اثر ارتكاب به جرم و اجراي هر گونه مجازات اعم از حد و تعزير است كه مغاير با حيثيت و شئون خانوادگي زن باشد تشخيص اين امر نيز با توجه به وضع و موقيعت زن و عرف و موازين ديگر با دادگاه است.
۱۰- دهمين شرط از شروط دوازده گانه عقد نكاح، بچه‌دار نشدن مرد پس از گذشت ۵ سال از زندگي مشترك به جهت عقيم بودن يا عوارض جسمي ديگر است كه در اين صورت زن مي‌تواند تقاضاي طلاق كند.
۱۱- همچنين چنانچه زوج مفقودالاثر شود و ظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پيدا نشود نيز دادگاه حكم طلاق را صادر مي‌كند.
۱۲- آخرين شرطي كه زوج در عقدنامه آن را امضا مي كند و اختيار طلاق را به همسرش مي‌دهد، ازدواج مجدد مرد بدون اجازه همسر است كه در صورت وقوع اين مورد، زن حق طلاق را از مرد مي‌گيرد.
بر اساس اين گزارش، زن علاوه بر شرايط مندرج در قباله ازدواج مي‌تواند حق سكونت كه اختيار تعيين محل سكونت را به زن واگذار مي كند، حق تحصيل و حق اشتغال يا هر شرطي كه مخالف اقتضاي عقد نكاح نباشد را در سند ازدواج خود با توافق شوهر درج كند.
با تحقق يكي از شرايط دوازده گانه و اثبات آن در دادگاه، زن مي‌تواند با استفاده از وكالت ضمن عقد با مراجعه به دادگاه خانواده و طي تشريفات قانوني نسبت به اجراي طلاق اقدام كند.
به گزارش ايسنا، در مواردي هم اتفاق مي‌افتد كه مرد و زن بر سر داشتن حق طلاق زن بدون هيچ پيش‌شرطي رضايت دارند يا زناني در پي دريافت اين حق هستند كه اين مورد خارج ار اين دوازده شرط در صورتي محقق مي‌شود كه مرد در دفاتر استاد رسمي «وكالت در طلاق» را به زن بدهد كه در اين صورت زن هر زماني و فارغ از هر پيش‌شرطي مي‌تواند از دادگاه تقاضاي طلاق كند.
